کتاب پرفسور محمود حسابی

دکتر محمود حسابی در سال ۱۲۸۱ ه.ش. در تهران متولد شد. چهار سال اول زندگی خود را در تهران گذراند بعد از آن به همراه خانواده اش راهی بیروت گردید و چون در بیروت پدرش سید عباس معزالسلطنه خانه را ترک و زندگی دیگری را برای خود آغاز کرد زندگی او، مادرش و برادرش به سختی می گذشت.
دکتر حسابی تحصیلات دوران ابتدایی را با تنگدستی و مرارتهای غربت آغاز کرد و باتوجه به نبود پدر ولی مادرش برای رشد و شکوفایی فرزندانش از هیچ کوششی دریغ نمی کرد تا آنجا که در منزل قرآن کریم- گلستان و بوستان و... را نزد مادر فرا گرفت و همچنین در چند رشته ورزشی به ویژه شنا نیز مهارت یافت.
شروع تحصیلات متوسطه دکتر حسابی مصادف با آغاز جنگ جهانی اول و تعطیلی مدارس فرانسوی زبان بیروت بود. از این رو به مدت دو سال در منزل به تحصیل پرداخت. پس از آن در دانشگاه آمریکایی بیروت به تحصیلات خود ادامه داد. در سن هفده سالگی لیسانس ادبیات، و در سن نوزده سالگی لیسانس بیولوژی را اخذ نمود. پس از آن در رشته مهندسی راه و ساختمان از دانشکده فرانسوی مهندسی در بیروت فارغ التحصیل شد.
پروفسور حسابی در آن زمان با اشتغال در نقشه کشی و راهسازی، به امرار معاش خانواده کمک می‌کرد. او همچنین در رشته‌های پزشکی، ریاضیات و ستاره شناسی هم به تحصیلات دانشگاهی پرداخت.
استاد حسابی همچنین در دانشگاه سوربن فرانسه، در رشته فیزیک به تحصیل و تحقیق پرداخت و در سال ۱۹۲۷ میلادی در سن بیست و پنج سالگی دانشنامه دکترای فیزیک خود را، با ارائه رساله‌ای تحت عنوان «حساسیت سلول‌های فتوالکتریک»، با درجه عالی دریافت نمود و اما گفتن این نکته خالی از لطف نیست که بدانید دکتر حسابی در مدت تحصیل خود مدتی را هم نزد انیشتین به تحصیل و تحقیق پرداخت و مطالب بسیاری را از انیشتین این دانشمند بزرگ جهان آموخت.
و سرانجام دکتر محمود حسابی با اتمام تحصیلات خود و با کوله باری از علوم مختلف و تجربیات بسیار به ایران بازگشت و خدمات بسیاری از خود برای ایران به جا گذاشت که از جمله آنها می توان به این موارد اشاره کرد:
تاسیس دانشگاه تهران و دانشکده فنی در آن- تأسیس مدرسه مهندسی وزارت راه
- نقشه برداری و رسم اولین نقشه مدرن راه ساحلی سراسری میان بنادر خلیج فارس
- تأسیس دارالمعلمین عالی - تأسیس دانشسرای عالی - ساخت اولین رادیو در کشور
- ایجاد اولین ایستگاه هواشناسی در ایران - نصب و راه اندازی اولین دستگاه رادیولوژی در ایران - تعیین ساعت ایران
- تأسیس بیمارستان خصوصی (گوهرشاد) به نام مادرش
- تأسیس دانشکده علوم - تأسیس مرکز عدسی سازی- دیدگانی- اپتیک کاربردی در دانشکده علوم دانشگاه تهران،
- مأموریت خلع ید از شرکت نفت انگلیس در دولت دکتر مصدق و اولین رییس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران
- وزیر فرهنگ در دولت دکتر مصدق
- پایه گذاری مدارس عشایری و تأسیس اولین مدرسه عشایری ایران
- تأسیس اولین رصدخانه نوین در ایران
- تأسیس اولین مرکز مدرن تعقیب ماهواره ها در شیراز - پایه گذاری مرکز مخابرات اسدآباد همدان
- تدوین قانون استاندارد و تأسیس مؤسسه استاندارد ایران
- تاسیس موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران
- پایه گذاری مرکز تحقیقات و راکتور اتمی دانشگاه تهران و تأسیس سازمان انرژی اتمی
- تشکیل و ریاست کمیته پژوهشی فضای ایران و عضو دائمی کمیته بین المللی فضا
- تاسیس انجمن موسیقی ایران، مؤسس و عضو پیوسته فرهنگستان زبان ایران

پروفسور محمود حسابی علاوه بر تلاش در راه اندازی مراکز مختلف آموزشی و تحقیقاتی در کشور همچنان به کار تدریس و تحقیق هم ادامه می داد که از آن میان می توان به تئوری ((بینهایت بودن ذرات)) این دانشمند ایرانی اشاره کرد که در میان فیزیکدانان جهان شناخته شده است و بزرگترین نشان علمی کشور فرانسه هم به همین مناسبت به پرفسور حسابی اهداء شده است. همچنین از پروفسور حسابی 23 مقاله و رساله و کتاب در زمینه های مختلف علم بویژه فیزیک مدرن به چاپ رسیده است که هر کدام از این آثار گنجینه ای ارزشمند برای ایران اسلامی به حساب می آید.
پرفسور محمود حسابی همواره در طول زندگی پربارش در راه تربیت نسل دانش پژوه ممارست می جست بطوریکه 7 نسل استاد و دانشجو در دوره فعالیت و زندگی خود به ایران زمین هدیه کرده است.
و سرانجام پروفسور محمود حسابی در دوازدهم شهریور ماه ۱۳۷۱ پس از یک عمر تلاش و تحقیق علمی دار فانی را وداع گفت و به رحمت ایزدی پیوست اما خدمات ارزشمند این دانشمند بزرگ ایرانی همیشه جاودانه خواهد ماند.