کتاب تاریخ و فرهنگ موسیقی جهان نوشته حسن زندباف با حیطه موضوعی موسیقی و تاریخ نقد موسیقی با بهره گیری از کتاب های مرجع موسیقی همچون «تاریخ موسیقی کنارز» knaurs و«دایره المعارف موسیقی- فرهنگ الفبایی» ullstein lexicon der musik نوشته شده که در سراسر دانشگاه های موسیقی در اروپا تدریس می شود.

شناخت تاریخچه تحولات اجتماعی و فرهنگ ملل مختلف، دیدی جامع درمورد چگونگی تکامل و بلوغ آن جامعه به دست می دهد. یکی از لوازم شناخت و درک موسیقی، آگاهی از چگونگی پیدایش ریشه های موسیقی و سازهای هر منطقه جغرافیایی است.

برای حصول این شناخت، علاوه بر تحقیق و تفحص در مورد موسیقی و منابع به جا مانده از آثار بزرگان هر قوم، باید در مورد عادت ها و سنت های آن جامعه نیز اطلاعاتی به دست آورد.

کتاب تاریخ و فرهنگ موسیقی جهان، با بررسی چگونگی پیدایش موسیقی و روند تحولات آن در نقاط مختلف دنیا، اطلاعات جامعی در مورد موسیقی و سرچشمه های آن ارائه می دهد.

در بخش اول، نویسنده نگاهی گذرا به تاریخ موسیقی و فرهنگ جوامع گذشته دارد. در این بخش که عمدتاً مربوط به ملل کهن آسیایی و آفریقایی می شود، در مورد چگونگی به وجود آمدن سازها و ایجاد اصوات مطالبی ارائه شده است.

در بخش دوم، اطلاعاتی در مورد موسیقی ایران و خاورمیانه ذکر شده است. در قسمت های بعدی نویسنده به بررسی موسیقی غرب و چگونگی شکل گیری
آن در تمدن روم و یونان اشاره کرده است.

کتاب تاریخ و فرهنگ موسیقی جهان همچنین حاوی اطلاعاتی در خصوص موسیقی کلیسا و دوره رنسانس، اُپرا، پیدایش نت موسیقی و موسیقی عصر باروک است. در بخش پایانی هم توضیحاتی در مورد موسیقی معاصر و سبک های جدید موسیقی ارائه شده است. کتاب نثری روان دارد و به فراخور مطالب، از تصاویر خوبی بهره گرفته است. یکی از نقاط قوت این کتاب، بررسی ارتباط بین موسیقی و سازهای هر منطقه جغرافیایی با دیگر تمدن ها و ملل دنیاست. استفاده از منابع و مراجع معتبر، که لیست آن ها در ابتدای کتاب آورده شده است، این کتاب را تبدیل به مرجعی قابل اطمینان برای علاقه مندان موسیقی می نماید.

حسن زندباف، بدون هیچ تعصب و نگاه جانبدارانه، موسیقی ایران و خاورمیانه را تحلیل کرده و برخلاف دیگر نویسندگان، سعی در اثبات مالکیت و یا عدم مالکیت یک جامعه بر سازها و یا نواهای موسیقی را ندارد و به عقیده او هنر محصولی است که متعلق به فرد یا دوره خاصی نیست و چون اندیشه انسانی در هیچ محدوده ای بسته نمی شود، نباید بر سر آن جدل داشت.

گزیده کتاب تاریخ و فرهنگ موسیقی جهان

موسیقی، هرگز از سیر اندیشه و تفکر آدمی دور نبوده است و به همین دلیل برای دستیابی به روند معقول تکامل آن، چاره ای نداریم جز آنکه از ابتدا و از میان زندگی انسان های نخستین و سرزمین های مختلف به دنبال یافتن رخدادها و حوادثی باشیم که در طول تاریخ، موسیقی ملل را متأثر کرده است.

اگر قصد داشته باشیم که شناخت کل تاریخ موسیقی را فقط با موسیقی غرب و شناخت سونات ها و سینفونی ها آغاز کنیم، عملاً راه بیهوده ای رفته ایم، چون این روش کار شناخت موسیقی را غیر ممکن می سازد؛ تنها مطالعه در تاریخ است که کمک می کند تا قضاوت ما، از هرگونه اشتباه و خطا به دور بماند.

موسیقی از بدو پیدایش زندگی بر روی زمین وجود داشته است، اما زمان دقیق آن را نمی شود تعیین کرد. موسیقی غیر انسانی یا طبیعی با ظهور پدیده های طبیعی پا به عرصه وجود نهاده و پا به پای آن به حیات خود ادامه داده است. انواع اصوات طبیعی
چون صدای آب، برگ درختان، نغمه پرندگان و... جلوه نخستین موسیقی است.

اما به دو علت اطلاع دقیقی از نقطه آغازین موسیقی انسانی در دست نداریم؛ نخست اینکه آلات موسیقی از چوب و گل ساخته می شد و قابل فرسایش بود. در نتیجه در طول زمان بسیاری از آنان از بین رفته است و دوم اینکه خمیرمایه موسیقی، صوت است و اصوات پدیده ای ناپایدار و فرارند و بدون وجود دستگاه هایی برای ضبط و حراست از آنان، در فضای لایتناهی محو می شوند.

کتابشناسی ملی :

‏‫‎1‎2‎4‎6‎9‎8‎8‬

شابک :

‏‫‬‭978-964-506-518-6

سال نشر :

1388

صفحات کتاب :

398

کنگره :

‏‫‬‭‬‭ML160‏‫‭/ز9ت2 1388‬

دیویی :

‏‫‬‭‬‭780/9