نظر شما چیست؟

معرفی کتاب افکار عمومی

کتاب افکار عمومی اثر ژودیت لازار است. افکار عمومی حوزه‌ی بسیار گسترده‌ای را در برمی‌گیرد و عملا در تمام زمینه‌های علوم اجتماعی ضروری است. پژوهشگران در تمام طول قرن بیستم، بی‌وقفه سعی کرده‌اند نکات مفهومی و نظری افکار عمومی را در پرتو نتایج پژوهش‌های تجربی به شکلی ظریف، بازتاب و بسط دهند. زمین این حوزه‌ی پژوهشی به شکلی خاص لغزنده و سرشار از کشمکش‌هایی فکری است که از ایدئولوژی‌های مختلف تغذیه می‌شوند.

در این کتاب هیچ تعریف صرفا بسته و محدودی از افکار عمومی ارائه نشده است، بلکه نویسنده راه‌هایی را ترسیم کرده است که هر یک به پیشرفت این حوزه‌ی تحلیلی یاری خواهد رساند.

موضوع کتاب افکار عمومی

این کتاب در شش بخش سعی در بازتاب مفهوم «افکار عمومی» دارد. بررسی همه‌جانبه‌ی این موضوع همراه با اتفاقات تاریخی و نظرسنجی‌های هوشمندانه، اثری منحصربه‌فرد را ارائه کرده است و وضعیت کنونی دانش را مورد مطالعه قرار می‌دهد. حوزه‌هایی که در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته‌اند، عبارتند از: ریشه‌ی مفهوم افکار عمومی، مجاری تشکیل‌دهنده‌ی افکار عمومی، ارتباط میان‌فردی/ ارتباط جمعی و افکار عمومی، مشاهده‌ی افکار عمومی و... همچنین این کتاب دارای محتوایی جامعه‌شناختی و سیاسی است.

درباره نویسنده کتاب افکار عمومی

ژودیت لازار، جامعه شناس و نویسنده‌ی بسیاری از کتاب‌هایی است که مشکلات جوامع را بررسی می کنند. او علاقه‌مند به درک مسائلی است که به رشد یک جامعه و افرادش کمک می‌کنند. کتاب‌های او تاکنون به چندین زبان زنده دنیا ترجمه شده است.

گزیده کتاب افکار عمومی

در بین پدیده‌های روانی جمعی، افکار عمومی گسترده‌ترین و آشکارترین آن‌ها است. این پدیده‌ی شگرف که با پویایی توانمند خود سرنوشت جامعه‌ها را رقم می‌زند، به موتوری می‌ماند که چرخ‌های ماشین اجتماعی را به گردش در می‌آورد، ماشینی که می‌سازد، تخریب می‌کند، تند می‌رود، آرام می‌گیرد، سروصدا به راه می‌اندازد و همچنین خاموش می‌شود.

افکار عمومی بخشی از تاریخ ملت‌هاست، بحثی در فلسفه است، فصلی از علم سیاست، علم جامعه‌شناسی و امروز دیگر علم روان‌شناسی اجتماعی است، بی‌آنکه هیچ یک از این رشته‌های معرفت انسانی توانسته باشد تعریف جامع و مانعی از آن به دست بدهد و یا زوایای پرپیچ و خم و تاریک آن را به روشنی بکشد، حدود و ثغور آن را تعیین و عمل آن را تبیین کند و طبیعت و ماهیت آن را بنماید. این همه دشواری و پیچیدگی از چه رو است؟ افکار عمومی یک پدیده‌ی واحد و مستقل نیست که با دیگر پدیده‌های گوناگون پیوند نزدیک داشته باشد. اقلیت و اکثریت، وضعیت‌های تنشی، تبلیغات، رسانه‌های گروهی، قوانین اجتماعی هریک در کم‌ و کیف دخالت مردم در سرنوشت خود تاثیر می‌گذارند.

شاید نتوان در این کتاب و در هیچ جای دیگر، تعریف روشن و دقیقی از «افکار عمومی» ارائه داد، اما به راحتی می‌توان آن را شناسایی و مشاهده کرد. شباهت در کارکرد آن، در شکل‌گیری، در نمایش و در تاثیر آن، در جاهای مختلف مطالعه و بررسی آن را تا حدود زیادی ممکن می‌سازد. بی‌هیچ تردید، افکار عمومی هر جامعه در بستر قالب‌های ارزش اجتماعی و فرهنگی آن جامعه شکل می‌گیرد و تحول می‌پذیرد. به عبارت دیگر، هر جامعه نوع فکری و عقیدتی مخصوص به خود را دارد و واکنش‌های جمعی خاص خود را نشان می‌دهد. بنابراین بررسی افکار مستلزم شناخت فضایی است که در آن شکل می‌گیرد.

در زمان‌های گذشته و حتی نه‌چندان دور که هنوز رسانه‌های گروهی یکی پس از دیگری پا به عرصه‌ی وجود نگذاشته بودند، افکار مردم چنانچه حول محوری دور می‌زد و به وحدت می‌گرایید، به وسیله‌ی دهان و گوش دامنه می‌گرفت و ماه‌ها طول می‌کشید تا خبر یا واقعه‌ای گسترش عمومی پیدا کند و در نتیجه خودبه‌خود از اثر می‌افتاد و به‌جای آنکه مانند گلوله‌ی برفی در مسیر خود حجم بیابد، آب می‌شد. به این دلیل که افکار عمومی جز در محیط‌های بسته مانند روستا و بازار و محله که در آن‌ها ارتباط سریعا برقرار می‌شد، تجسم نمی‌یافت. به عبارت دیگر افکار عمومی سفر نمی‌کرد، زیرا در طول سفر تضعیف می‌شد و قدرت عمل خود را از دست می‌داد و از پای درمی‌آمد. وانگهی افراد می‌بایست از خانه‌های خود خارج می‌شدند و با دوستان و آشنایان در محله و قهوه‌خانه تماس حاصل می‌کردند تا در جریان وقایع چند روز قبل که خبر آن تازه به محل آن‌ها رسیده بود، قرار بگیرند. امروز دیگر خبر از طریق رسانه‌های خبری به خانه‌ها راه یافته و در یک لحظه می‌تواند در اختیار همه‌ی مردم شهر بلکه کشور و جهان گذاشته شود، زمان و مکان را تسخیر کند و مرزهای اجتماعی و سیاسی و ملی را درنوردد. گویی افکار عمومی سرنوشت خود را به دست رسانه‌ها سپرده است. از این پس این رسانه‌ها هستند که نقش منعکس‌کننده، تقویت‌کننده و حتی خاموش‌کننده افکار و اخبار را به دست دارند. به این ترتیب، با گسترش رسانه‌های خبری، پدیده‌های روانی – اجتماعی مربوط به افکار عمومی نیز هر روز گسترش و اهمیت بیشتری می‌یابد و توجه پژوهشگران بیشتری را به خود جلب می‌کند.

در این کتاب سعی شده است، فرآیندهایی که در شکل‌گیری افکار عمومی دخالت دارند، مورد بررسی قرار گیرند و مفاهیم پایه‌ی آن‌ها مجراهایی را که در ایجاد آن شرکت دارند و عوامل مرکب مختلفی را که در تشکیل آن موثرند، شناسایی شوند. افکار عمومی حتی در جوامع به شدت رسانه‌ای به صورت پدیده‌ی کنشی- واکنشی مطرح است. در چفت و بست این پدیده، مسلما ارتباطات رسانه‌ای نقش اصلی را بازی می‌کنند، اما سهم ارتباطات میان‌فردی در آن محفوظ است. به عبارت دیگر در ساختاربندی افکار عمومی، شبکه‌ی انسانی شرکت جدی دارد. گفت‌وشنودها، بحث و جدل‌ها، مصاف‌های فکری و تصمیم‌های مشترک افراد همه به تحول افکار عمومی کمک می‌کنند. این دو فرایند – ارتباطات فردی و جمعی – به طور تنگاتنگی در هم آمیخته‌اند و یکدیگر را تکمیل می‌کنند. در واقع، وقتی از افکار عمومی سخن به میان می‌آید، نباید آن را به پاسخ مردم به مسئله‌ای حاد محدود کرد، بلکه باید به مجموعه‌ی پرسش‌هایی اندیشید که انبار می‌شوند، یکدیگر را تکمیل می‌کنند و یک «نسج فرهنگی» برای مسئله‌پردازی به وجود می‌آورند. افکار عمومی زنجیره‌ی ارتباطی است که از حلقه‌هایی تشکیل شده که در کارگاه‌های مختلف شناختی بافته شده‌اند.




کتابشناسی ملی :
م‌80-13060
شابک :
978-964-312-587-5
سال نشر :
215
صفحات کتاب :
1380
کنگره :
HM1236‏‫‭/ل2‮الف‬7 1380
دیویی :
303/38

کتاب های مشابه افکار عمومی