حجتالسلام محمدتقی فلسفی ازجمله علمایی است که مطالعات و تألیفات تأملبرانگیزی در حوزۀ روانشناسی کودک و نوجوان داشته است.
کتاب لطیف، مثل پرنیان خلاصهای از کتاب کودک مرحوم محمدتقی فلسفی است. نکتهای که در این کتاب تربیتی به آن توجه ویژه شده است، تربیت فطری کودک است. در قسمتی از کتاب اینگونه آمده است: «فطریات انسان سرمایههایی هستند که خداوند حکیم، بهمنظور تأمین سعادت بشر، در هر کودک نهادینه کرده و او را با همان سرمایهها آفریده است. اگر فطریات با پرورش صحیح و حمایتهای عالمانه از کودکی تقویت شوند، اساس سعادت کودک پیریزی میشود و تا پایان زندگی، ضامن خوشبختی او خواهد بود.»
تربیت جنسی، از دیگرموضوعاتی است که در این کتاب بیان شده است و زیرعنوانهایی به این شرح دارد: انسان و تمایلات جنسی، اسلام و تربیت جنسی کودک، آسیبهای تحریک جنسی و نقش حیا در تربیت کودک.
زیادهروی در محبت
کم و کیف محبت و شیوه ابراز آن کمتر از اصل محبت نیست. همانطور که کمبود مواد غذایی، زیادهروی در غذا و مسموم بودن غذا، هریک عوارضی بر بدن میگذارند، کمبود محبت، زیادهروی در محبت و محبت نابجا نیز هریک اثار شومی در روان کودک دارد و منشا بیماری روانی میشود.
روان کودک در پرتو بهداشت روحی و تعالیم اخلاقی و اعتدال در اعمال مهر و محبت، نیرومند بار میآید و در برابر مصائب و محرومیتهاف ناکامیها و شکستهای روحی در کمال قدرت مقاومت میکند؛ اما محبتهای نابجا و بیش از اندازه پدران و مادران یکی از عواملی است که باعث پیدایش احساس حقارت در کودک میشود. کودکانی که بیش از اندازه به آنها مهر و محبت میشود و پدر و مادر بیقید و شرط تسلیم آنها میشوند و به تمام خواستههای خوب و بد آنان جامعه عمل میپوشانند، لوس و ازخودراضی و دیکتاتور بار میآیند و روحی ضعیف و روانی زودرنج دارند. این افراد در دوران کودکی تا پایان عمر بهشدت دچار احساس حقارت و پستی میشوند، در مقابل کوچکترین ناملایمات و خفیفترین ناکامی، آزردهخاطر و ناراحت میشوند و در نبردهای زندگی زود شکست میخورند.