امتیاز
5 / 0.0
نظر شما چیست؟

معرفی کتاب جامعه شناسی جوانان

کتاب جامعه شناسی جوانان؛ تحولات زندگی جوانان در روند جهانی شدن نوشته بیژن خواجه نوری، با رویکردی مبتنی بر فرآیند جهانی شدن، در پی آن است که به برخی مسائل در حوزۀ جوانان مانند جوانان و جهان در حال دگرگونی، جوانان و حقوق بشر، جوانان و فرهنگ و جوانان و سیاست بپردازد.

در جامعه های مختلف دوران جوانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. جامعه های گوناگون در پی آن هستند که خود را با زاد و ولد، باز تولید کنند و این امر میسر نمی شود؛ مگر آن که نوزادانی که به چشم به جهان می گشاید، به نحوی تربیت و رشد یابند که هویت جامعه را بازتولید کنند و ارزش ها و هنجاری فرهنگ حاکم بر جامعه را بازنمایی کنند. هر جامعه ای به شیوه ای مبتنی بر فرهنگ خاص خود، دوران کودکی و جوانی را تعریف می کند. این مرحله از زندگی انسان ها از اهمیت استراتژیک برخوردار است؛ زیرا بنیان اساسی برای جامعه پذیری افراد را دارد و عرصه ای است که همۀ گروه ها، اجتماعات هویت خودشان را در این عرصه بازتولید می کنند.

تعاملات بین فرهنگ های متفاوت دارای تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم بر روند شکل گیری هویت کودکان و جوانان هستند. این تعاملات است. بعضی تأثیرات به دلیل ارتباطات فناوری و تماس های میان اعضای جوامع با یکدیگر است و برخی از طریق نظام های آموزشی رخ می دهند. معمولاً نظام های آموزشی در کشورهای متفاوت در تلاشند تا از نظام های آموزشی کشورهای موفق و مناسب، الهام بگیرند و بعضاً برای آموزش جوانان شان نسخه برداری کنند. در این جا نیز به طور غیرمستقیم نظام های ارزشی و اطلاعات، از فرهنگی به فرهنگ دیگر انتقال می یابند. تمامی این موارد و بسیاری بیش از این ها به ما می گویند که فرآیند جهانی شدن دارای روابط بسیار نزدیک با دوران جوانی است و لازم است که این رابطه را به طور دقیق و در ابعاد متفاوت مورد بررسی قرار داد.

 کتاب جامعه شناسی جوانان نتیجۀ این اعتقاد است که جهانی شدن با جوانان و خانواده های آن ها دارای رابطۀ متقابل است و این که کمتر این رابطه در منابع جامعه شناسی جوانان مورد توجه قرار گرفته است. بیشتر مطالعات جهانی شدن به بررسی آن در حوزۀ اقتصاد و سیاست می پردازد و کمتر سایر جنبه ها را مورد توجه قرار داده اند، در صورتی که جنبه های اجتماعی و فرهنگی مرتبط با جهانی شدن نیز از اهمیت بسیاری برخوردارند. شرایط اقتصادی و کنش های سیاسی در سطح ملی و بین المللی به طور مستقیم بر زندگی جوانان تأثیر می گذارند. به طور معکوس، تصمیمات جوانان و خانواده های آن ها در نهایت، در موفقیت یا به شکست انجامیدن برنامه ها و خط مشی های اقتصادی دولت ها نقش به سزایی دارند. رابطۀ بین جهانی شدن و جوانان عمیق تر از چشم اندازهای اقتصادی و سیاسی است.

در حال حاضر پدیدۀ جهانی شدن در علوم اجتماعی مورد بحث قرار گرفته است و ابعاد مثبت و منفی آن مورد توجه قرار می گیرد. جهانی شدن یک رشته از فرآیندهای نیرومندی است که فرصت ها و تهدیداتی را به همراه دارند. این فرآیندها نیرو محرکۀ بسیار مهمی هستند که به طور اساسی، نظم اجتماعی در سراسر دنیا را بازسازی می کنند. در مرکز این تغییرات، خانواده ها قرار دارند. جوانان به عنوان اعضای خانواده در این میان از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. در حال حاضر، در همۀ جوامع مفاهیم سنتی دربارۀ زندگی خانوادگی، کار، هویت، روابط افراد، گروه ها با یکدیگر به دلیل نیروهای جهانی ساز، دگرگون شده است.

به دلیل بررسی ماهیت تغییرات اجتماعی معاصر لازم است که فرآیند جهانی شدن را با برجسته ساختن روابط پویا و پیچیده بین جوانان، دولت ها و نهادهای فراملی مورد بررسی قرار داد. این فرآیند موجب تغییرات سریع و بی سابقه در تمامی سطوح زندگی اجتماعی شده است. همچنان که جریان سرمایه، کالاها، مردم و ایده ها شتاب می گیرد. این فرآیندها مفاهیم اساسی در مورد نقش های متفاوت جوانان در خانواده و اجتماع و هنجارهای جنسیتی و شکل گیری هویت ها را دگرگون می سازند.

در فصل اول کتاب جامعه شناسی جوانان مفهوم جوانی بررسی شده است. یکی از مناقشات مهم در حوزۀ مطالعات جوانان، فضای مفهومی جوان و محدودۀ سنی برای این گروه است. در آراء سخت گیرانه این محدوده عمدتاً بین 18 تا 29 سال در نظر گرفته می شود. در برخی دیگر این محدوده از کودکی تا اواخر دورۀ نوجوانی را در بر می گیرد. این کتاب بر اساس اهداف خود و با اتکا به نظریه های غالب در این حوزه سعی بر آن دارد که محدودۀ معینی را مورد مطالعه قرار دهد؛ گرچه در برخی از موارد از باز زمانی مورد نظر خود عدول کرده است و به سنین پایین تر نیز توجه می کند.

در فصل دوم، تلاش در طراحی مدل تحلیلی برای مطالعۀ دگرگونی های جهانی در ارتباط با جوانان بررسی شده است. در این راستا به برخی از مهم ترین نظریه های مهم در حوزۀ جهانی شدن در جهت ساختن مدل تحلیلی توجه شده است. این مدل عمده ابعاد مهم تأثیرگذار بر زندگی جوانان را مورد توجه خود قرار می دهد.

در فصل سوم، به قوانین و مقررات در خصوص جوانان از منظر جهانی تمرکز داشته است. این بخش به تلاش های مختلف در سطح جهانی در جهت وضع قوانین جهانی برای بهبود وضع جوانان و الزام دولت ها به تبعیت از این قوانین پرداخته است. عمده مباحث زیربنایی این بخش حقوق بشر و حقوق کودکان است. اگر چه حقوق کودکان در وهلۀ اول به نظر می رسد که به مسائل کودکان می پردازد؛ اما در می یابیم که این حقوق دامنۀ سنی بسیار گسترده از اوان کودکی تا 18 سالگی را دربرمی گیرد.

فصل چهارم به مباحث جوانان از منظر جهانی شدن فرهنگ می پردازد. جهانی شدن فرهنگی یکی از اصلی ترین موضوعات و دغدغه های جوامع در زمانۀ اخیر است. ارزش ها و دگرگونی در آن ها، سبک های زندگی، فردگرایی، جمع گرایی از عمده موضوعات مورد بررسی در این بخش هستند.

در فصل پنجم، بررسی رفتارهای سیاسی جوانان از منظری جهانی مورد توجه قرار گرفته است. در این بخش تلاش بر آن است که نشان داده شود که جهانی شدن موجب تقویت مشارکت سیاسی جوانان در سطوح مختلف می شود. فصل ششم معطوف به یکی از مهم ترین مسائل در حوزۀ مطالعات جوانان، یعنی جوانان و خانواده در بستری جهانی بوده است. تعاملات درون خانواده، مسائل جنسیتی، دگرگونی های ساختاری درون خانواده و آثار آن بر جوانان از موضوعات اصلی این قسمت محسوب می شوند.

فصل هفتم به بررسی رسانه ها، به خصوص فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی و نقش آن ها در فرآیند جهانی شدن پرداخته است. تأثیراتی که این فناوری ها بر جوامع انسانی داشته اند، از دید کمتر محققی مخفی مانده است. در این قسمت آثار استفاده از این فناوری ها بر رفتارهای فردی و اجتماعی جوانان مد نظر قرار گرفته است.

فصل هشتم به یکی از موضوعات نسبتاً تازه در حوزۀ جهانی شدن یعنی محیط و مخصوصا محیط زیست می پردازد. محیط و مسائل آن امروزه از اهمیت بسیار فراوانی در جوامع مختلف برخوردار است. در این قسمت تلاش شده است تا نقش و مشارکت جوانان در حل چالش های محیطی مورد بررسی قرار گیرد.

گزیده کتاب جامعه شناسی جوانان 

از جمله تعاریف مختلفی که از فرهنگ مطرح شده است، می توان به تعریف تایلور انسان شناس بریتانیایی اشاره کرد که معتقد است که «فرهنگ یا تمدن به مفهوم گسترده قوم نگارانه شان کلیتی پیچیده است که شامل دانش، اعتقاد، هنر، اخلاقیات، قانون، عرف و هر نوع قابلیت و عادت که انسان به عنوان عضوی از جامعه کسب می کند، می شود». 

داندارد فرهنگ را شیوه ای مشترک برای نگریستن یا معنا دادن به پدیده ها و نگرشی مشترک به جهان می داند. همچنین، فرهنگ را می توان در حوزه های وسیع تری چون رفتارهای واقعی و ارزش های مشترک و نیز مفروضات رفتاری مورد توجه قرار داد. بر این اساس ارزش ها بیانگر بایدها یا رفتارهای هنجارمحور از پیش تجویز شده در آن فرهنگ هستند. مفروضات نیز تعریف کنندۀ باورهای مشترک آن فرهنگ دربارۀ ماهیت جهان یا به بیان دیگر درکی از چیستی پدیده هاست. در این خصوص کلاکهون و هافستد ارزش ها را به عنوان بخشی محوری از فرهنگ در تعریف خود می گنجانند.

میان خانواده های مختلف و اعضای آن ها (از جمله جوانان) برحسب رفتارها، ارزش ها و مفروضات فرهنگ های مختلف تفاوت های فراوانی وجود دارد. برای بررسی این تفاوت ها می توان به چند موضوع کلیدی که موجب تفاوت بین خانواده ها در فرهنگ های مختلف می شود، توجه کرد. اول مسئلۀ اقتدار در خانواده به چه شکل و چه اندازه ای است، دوم مسئلۀ حدود تعهدات اعضای خانواده به یکدیگر، سوم مسئلۀ فردگرایی جمع گرایی یا چگونگی برقراری تعادل میان توجه به خواسته های خود و خانواده و جامعه و تکالیف های فرد به هر یک از اضلاع این مثلث. محیط های زندگی جوانان و انواع پیوستگی های افراد با یکدیگر، مانند موضوعاتی همچون آداب و رسوم و هنجارهای رفتاری، باورهای مربوط به نیازهای جوانان، دچار دگرگونی شگرفی هستند. پرسش مهمی که در این جا مطرح می شود، این است که چگونه این گوناگونی های فرهنگی در حوزۀ نقش و ارزش و عملکرد جوانان و خانواده هایشان در جامعه بر نیروهای جهانی شدن تأثیر گذاشته یا از آن تأثیر می پذیرد.

کتابشناسی ملی :
4896061
شابک :
978-600-7683-98-9‬‬
سال نشر :
1397
صفحات کتاب :
296
کنگره :
‏‫‭HQ799/5‭/خ9ج2 1397‬
دیویی :
646/700842

کتاب های مشابه جامعه شناسی جوانان