کتاب جهانی شدن و تحول گفتمان روشنفکری دینی ایران pdf

معرفی کتاب جهانی شدن و تحول گفتمان روشنفکری دینی ایران 1396-1342

کتاب جهانی شدن و تحول گفتمان روشنفکری دینی ایران 1396-1342 نوشته ی زینب ویسی، به بررسی جهانی شدن به عنوان بستری برای تسریع در گسترش و تعامل اندیشه های جامعه بین الملل می پردازد.

 در سال های پیش از انقلاب سال 1357 (1342 به بعد) در ایران روشنفکران دینی اعم از شریعتی، مطهری و... تعبیری بسیط از دین داشتند. از نگاه آنان دین اسلام راه حل تمامی مشکلات اجتماعی و سیاسی جامعه ایران بود. به تعبیر آنان دین اسلام می توانست از طریق تأسیس حکومت دینی موجبات بسط عدالت را در جامعه ایران فراهم آورد. این روشنفکران به ویژه شریعتی با تأکید بر عدالت اجتماعی و بهره گیری و تأثیر از گفتمان مسلط اندیشه های سیاسی چپ و با برجسته کردن وجوه سیاسی و اجتماعی دین، آن را به عنوان یک ایدئولوژی و ابزار سیاسی جهت مبارزه با رژیم محمدرضا شاه تعریف نمودند و البته از این راه موفق به بسیج سیاسی نسل جوان مذهبی پیش از انقلاب علیه رژیم شاه شدند و نهایتا تلاش آنان در 22 بهمن 1357 با رسیدن به آرزوی دیرینه آن ها یعنی استقرار حکومت اسلامی در ایران به ثمر نشست.

بعد از گذشت یک دهه از انقلاب ایران، شاهد تحول در آراء و دیدگاه های روشنفکران مذهبی در ایران هستیم.

 نسل جدید روشنفکران دینی در ایران به تدریج به جای عدالت بر آزادی تکیه می کردند. این نسل جدید روشنفکران در ایران همانند مجتهد شبستری، اشکوری، کدیور، و به ویژه عبدالکریم سروش تلاش دارند دین را از صحنه سیاست و اجتماع دور کنند و مجددا به پستوی خصوصی افراد برگردانند.

 به تعبیر روشنفکران دینی جدید ایران دین اسلام و فقه شیعه، اصولا گره گشای همه مشکلات جامعه نیست، دین برای تزکیه نفس افراد است و فقه توانایی اداره امور جامعه که امروزه بسیار تخصصی است را ندارد و به عبارت بهتر روشنفکران دینی بعد از انقلاب بر خلاف روشنفکران دینی پیش از انقلاب، امروزه از توجه به عناصر و ابعاد اجتماعی و سیاسی دین و تأکید بر توانایی های فقه برای اداره امور جامعه و استقرار عدالت اجتماعی، به سمت نوعی تعبیر فرد گرایانه از دین و سکولاریسم گرایش پیدا کردند که این پژوهش با عنایت به موضوع جهانی شدن و تحول ساختار معنایی جامعه بین الملل در صدد واکاوی این تحول گفتمانی است.

 در بخشی از کتاب جهانی شدن و تحول گفتمان روشنفکری دینی ایران 1396-1342 می خوانیم

 فدائیان خلق یکی از فعال ترین گروه های سیاسی – روشنفکری پیش از انقلاب در ایران به رهبری بیژن جزنی بود که بنا به برخی گزارشات بیشترین قربانی را در پیش از انقلاب در مبارزه مسلحانه علیه رژیم محمدرضا شاه پرداخت نمودند (180 نفر از مجموع 341 نفر).

این گروه از طریق مشی مبارزه مسلحانه در صدد تهیج توده ها و ساقط کردن حکومت محمدرضا شاه و جایگزینی آن با یک حکومت کمونیستی بودند.

 الگوی حرکت انقلابی فدائیان خلق، چین به رهبری مائو بود. تلاش بیژن جزنی رهبری فکری گروه البته به جای تلفیق اسلام و مارکسیسم، بیشتر آمیزشی از ناسیونالیسم ایرانی با مارکسیسم بود. او از یک سو وابستگی چپ ایران و حزب توده را به شوروی به نقد می کشید و هم از سوی دیگر گرایشات امپریالیستی مصدق را برنمی تابید. جزنی تحصیل کرده فلسفه دانشگاه تهران و بزرگ شده در یک خانواده سیاسی با گرایشات چپی بود. جزنی در اتخاذ روش مبارزه مسلحانه و اقدام به ترور از فدائیان اسلام و نواب صفوی و همچنین حزب ملل اسلامی تأثیر پذیرفت. او برخی اصول شیعه را نقد می کرد از نگاه او اصل اجتهاد نه برای مترقی ساختن مذهب بلکه برای هر چه بیشتر به خدمت در آوردن مذهب در امر حکومت در جهت استثمار و انقیاد توده های زحمتکش استفاده شده است. 

بر خلاف مجاهدین خلق که در پی اصلاح مذهبی بودند فدائیان خلق طبق استراتژی بیژن جزنی کوشش می کردند با مذهب برخوردی محتاطانه داشته باشند.