کتاب پیچیدگی و میان رشتگی

کتاب حاضر عنوان شماره 2 از مجموعه ای 9 جلدی موسوم به سری «دانش ترکیبی» است که به منظور معرفی گفتمان کل نگری و رویکرد تحقیقی میان رشته ای توسط منصور متین ترجمه یا تالیف شده اند. موضوع آن رابطه «میان رشتگی» و «مباحث پیچیدگی» است که در کانون «تفکر سیستمی» با هم پیوند روش شناختی پیدا می کنند. البته، اگر خواننده محترم عنوان شماره 1 از همین مجموعه، یعنی کتاب «کل گرایی و کل نگری» را نیز مطالعه نماید، مطالعه این کتاب و کتاب های بعدی راحت تر خواهد بود.

در بخش اول کتاب، کلیاتی دربارۀ معادله فرضی پیچیدگی و میان رشتگی آورده ایم. محور اصلی این بخش مقاله ای از خانم جولی تامپسون کلاین با عنوان پیچیدگی و میان رشتگی (2006) است که دید جامعی از روند تغییرات اخیر در دنیای علم و علل گرایش به شیوه های جدید پژوهش را به خواننده می دهد.

بخش دوم کتاب به نحوی وارد یک چارچوب درون علمی شده است تا فرآیند تحقیق میان رشته ای را در یک قالب کل گرایانه که همان مقوله سیستم و مشخصاً نظریه سیستم های پیچیده است بررسی نماید. البته، این دیدگاه از نگارنده نیست. بلکه بر اساس برداشت عینیت گرایانه و عمل گرایانه ای است که بر فضای فکری انجمن مطالعات میان رشته ای ایالات متحده (AIS) حاکم است. در واقع، نویسنده به بررسی نظریه ای از ویلیام نیویل (2001) همت گماشته است که با الهام از علوم پیچیدگی به ارائه سرمشق برای فرآیند میان رشته ایِ تولید دانش می پردازد.

بخش سوم کتاب مجدداً به یک نظرگاه برون علمی صعود می کند. این بخش با بررسی مختصری از قابلیت چند نظریۀ متعلق به «مباحث پیچیدگی» مانند نظریه آشوب، بازی ها و نوپیدایی آغاز می شود که می توانند ذهن خواننده را نسبت به مدل های مختلف قابل تصور از شکل گیری فرآیندهای میان رشته ای جلب نمایند.