مجازاتهای جایگزین یعنی هر تنبیهی برای مجرم جز زندان! قرنها در جوامع مختـلف، زندان و حبس بهعنوان مجازاتهای اصلی مجرمان مورد توجه بودهاند اما حال چندسالی است که جایگزینی مجازاتهای دیگری به جای زندان از سوی کارشناسان اجتماعی توصیه میشود و البته توسط دولتهای زیادی نیز پذیرفته شده است. در ایران نیز برای این موضوع، هم ماده قانونی و هم آییننامه اجرایی وجود دارد اما واقعیت این است که هنوز و همچنان زندان جدیترین تنبیه است و با وجود تصویب قوانین لازم، اتفاقهای کافی در این زمینه نیفتادهاند. اینکه چرا باید مجازاتهای جایگزین وجود داشته باشد، استفاده از این مجازاتها چه فوایدی دارد و چه موانعی سد راه تحقق آنها در نظام قضایی ایران شدهاند. کار عام المنفعه نهادی است که به موجب آن دادگاه به مجرم پیشنهاد می کند تا با انجام کاری به نفع جامعه به جای رفتن به زندان در صدد جبران خطای ارتکابی خویش برآید. قانون استفاده از کار عام المنفعه به عنوان مجازات جایگزین حبس به تازگی و با تصویب قانون مجازات اسلامی وارد حقوق کیفری ایران شد و بررسی عملکرد آن در حوزه حبس زدایی و کاهش تعداد مجرمین زندانی و همچنین پیشگیری از تکرار جرم ضروری می باشد.