کتاب زندگی مجموعه اشعاری از شاعر بزرگ کشورمان هوشنگ ابتهاج ملقب به (ه الف سایه) با گویندگی: رضاعمرانی، راضیه هاشمی و کیان شمس تهیه و تدوین شده توسط نشر صوتی ماه آوا به بازار عرضه شد.
این مجموعه به واسطه یکی از اشعار برجسته موجود در آن به نام «شعر زندگی» مجموعه زندگی نام گرفته است.
درشعر زندگی ابتهاج با حالتی گنگ و سردرگم سوالاتی بی پروا و جسورانه با محتوای عاطفی اجتماعی و ایدئولوژیک از زندگی می پرسد؛ در واقع از زمانه و روزگار خود شکایت می کند و این ابهام و سردرگمی را درباره مفهوم زندگی به خواننده منتقل می کند. در این شعر اجتماعی امیر هوشنگ ابتهاج در آغاز تلاش کرده است با همدردی با مردمش در آن زمانه ناامید و سیاه، همدردی کند و بعد از آن در قسمت پایانی شعرش نتیجه می گیرد یا شاید متذکر می شود که زندگی چیزی جز حرکت، تلاش و کوشش نیست. در انتهای شعرزندگی روزنه نور و امید را که همان جنبش و حرکت است نشان می دهد و راهکار پایان دادن به همه ناامیدی ها را بیان می کند:
... به سان رود که در نشیب دره سر به سنگ میزند رونده باش!
در این نسخه ی آوایی یکی از اشعار «ه.ا. سایه» تخلص امیر هوشنگ ابتهاج که از شعرای نام آشنا و مشهور در این عصر است به نام «شعر زندگی» که مضمونی بی باک و نترس اما عاشقانه دارد را با گوش جان می شنویم.
در نسخه حاضر نویسنده از دوران خویش گله مند و شاکی است و پیچیدگی و شبهی از زندگانی خود را به مخاطب القا می کند اما در نتیجه در پایان ابیات این آگاهی و بیم را به مخاطب می دهد که «بسان رود که در نشیب دره سر به سنگ می زند رونده باش» نویسنده در حقیقت با این شعر کور سوی امید را نوید می دهد.
«شعر زندگی»
چه فکر میکنی؟
که بادبان شکسته زورقِ به گل نشستهایست زندگی؟
در این خرابِ ریخته
که رنگِ عاقبت ازو گریخته
به بن رسیده راهِ بستهایست زندگی؟
چه سهمناک بود سیلِ حادثه
که همچو اژدها دهان گشود
زمین و آسمان زهم گسیخت
ستاره خوشه خوشه ریخت
و آفتاب در کبودِ درههای آب غرق شد
هوا بد است
تو با کدام باد میروی؟
چه ابرِ تیرهای گرفته سینهی تو را
که با هزار سال بارشِ شبانه روز هم
دلِ تو وانمی شود
تو از هزارههایِ دور آمدی
درین درازنایِ خون فشان
به هر قدم نشانِ نقشِ پای ِ توست
درین درشتناکِ دیولاخ
ز هر طرف طنینِ گامهای ره گشای توست
بلند و پستِ این گشاده دامگاهِ ننگ و نام
به خون نوشته نامهی وفای توست
به گوشِ بیستون هنوز
صدایِ تیشههای توست
چه تازیانهها که با تنِ تو تابِ عشق آزمود
چه دارها که از تو گشت سربلند
زهی شکوهِ قامتِ بلندِ عشق
که استوار ماند در هجومِ هرگزند
امیرهوشنگ ابتهاج متولد ۱۳۰۶ هجری شمسی یکی از پرآوازه ترین شاعران معاصر ایرانی است. ابتهاج هم در زمینه شعر نو و هم سنتی فعالیت می کند و در هر دونوع اشعاری پربار دارد.
مضامین گیرا و دلکش تشبیهات و استعارات و صور خیال بدیع و زبان روان و موزون و هماهنگ با غزل از ویژگی های برجسته شعر سایه است.
نخستین نغمه ها سیاه مشق شبگیر تا صبح شب یلدا، یادگار خون سرو حافظ به سعی سایه و چند برگ از یلدا از آثار این شاعر و ادیب توانای ایرانی است.
سایه در مجموعه های بعدی اشعار عاشقانه را رها کرد و با مردم همگام شد. مجموعه ی «شبگیر» پاسخ گوی این اندیشه ی تازه ی اوست که در این رابطه اشعار اجتماعی با ارزشی پدید می آورد. مجموعه ی چند برگ از یلدا راه روشن و تازه ای در شعر معاصر گشود.
«سراب» نخستین مجموعه ی او به اسلوب جدید است اما قالب همان چهار پاره است با مضمونی از نوع تغزل و بیان احساسات و عواطف فردی؛ عواطفی واقعی و طبیعی مجموعه ی سیاه مشق با آنکه پس از «سراب» منتشر شد شعرهای سال های ۲۵ تا ۲۹ شاعر را در بر می گیرد در این مجموعه سایه تعدادی از غزل های خود را چاپ کرد و توانایی خویش را در سرودن غزل نشان داد.
ابتهاج به واسطه توانایی بی نظیرش در سرودن هردو سبک شعر نو و کهنه در میان اهل ذوق و شعر جایگاه خاصی دارد. مضامین گیرا و دلکش، تشبیهات، استعارات، صور خیال بدیع وی در اشعارش، همچنین زبان شعر روان و موزون و هماهنگی به جا و دقیق با غزل از ویژگی های برجسته اشعار ابتهاج است. در شعر کلاسیک از آنجا که ابتهاج علاقه زیادی به حافظ داشت تاثیر این علاقه به خوبی در آثار وی مشهود است. غزل های عاشقانه ی سایه همراه با مسائل اجتماعی نهفته در آن ها از نظر سبک بسیار به غزلیات لسان الغیب نزدیک است و شاید همین نزدیکی باعث شده است که مجموعه غزلیات ابتهاج در زمره بهترین غزلیات معاصر جای بگیرد.
در زمینه شعر نو ابتهاج بعد از آشنایی با نیما یوشیج و سبک وی به این نوع شعرعلاقه و گرایش پیدا کرد . سایه نخستین نشانه های گرایش به این سبک جدید را با مجموعه سراب که دومین مجموعه شعری وی بود نشان داد . گرچه سراب در غالب چهارپاره و به سبک غزل است اما گرایش ابتهاج به شعر نو به خوبی در آن مشهود است. پس ازمدتی ابتهاج با مجموعه «چند برگ یلدا» غزلیات و شعر کهن را کنار گذاشت و راه و روش، روشن و تازهای را در شعر معاصر گشود. اشعار نو ابتهاج غالبا با مضمون سیاسی اجتماعی سروده و منتشر شده اند.
چرا سایه؟ ابتهاج قبل از مرگش درباره تخلص خود یعنی سایه گفت: ازنظر من خود کلمه سایه از منظر الفبا کلمه نرم و بی ادعایی است. کلمه ایی است که یک مقدار خجالتی بودن و فروتنی و بی آزاری در آن است مثل طبیعت روحیه من و همین دلیل برگزیدن این لقب برای خودم بود. امیر هوشنگ ابتهاج(سایه) در 19 مرداد1401 در آلمان درگذشت.
نسخه الکترونیک کتاب صوتی زندگی را می توانید از اپلیکیشن فراکتاب دانلود کرده و پس از دانلود به آن در اپلیکیشن فراکتاب گوش فرا دهید.
مشخصات کتاب صوتی زندگی در جدول زیر آورده شده است:
مشخصات | |
ناشر: | ماه آوا |
نویسنده: | هوشنگ ابتهاج |
گوینده: | رضا عمرانی و راضیه هاشمی |
موضوع: | شعر و دیوان |
قالب: | صوتی |
نظر دیگران //= $contentName ?>
آرامش موجود در اشعار با تندی موسیقی همخوانی نداشت...
سپاس، مفید و زیبا...
عالی، سپاس...