کتاب چنین گفت دهقان (کوتاه شده شاهنامه فردوسی) pdf

معرفی کتاب چنین گفت دهقان (کوتاه‌ شده شاهنامه فردوسی)

شاهنامه اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی‌توسی، حماسه‌ای منظوم و یکی از بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین اثر حماسه‌ای جهان است که سرایش آن سی سال به طول انجامید. محتوای این شاهکار ادبی، اسطوره‌ها، افسانه‌ها و تاریخ ایران از ابتدا تا فتح ایران توسط اعراب در سدۀ هفتم است که در چهار دودمان پادشاهی پیشدادیان، کیانیان، اشکانیان و ساسانیان خلاصه می‌شوند. شاهنامه بزرگ‌ترین کتاب به زبان پارسی است که در همه جای جهان مورد توجه قرار گرفته و به همۀ زبان‌های زندۀ جهان بازگردانی شده است. شمار ابیات شاهنامه را عموماْ و بنا بر برآورد خود فردوسی ـ مطابق برخی نسخه‌ها ـ شصت‌هزار می‌دانند. اما شمار ابیات دست‌نویس‌های کامل موجود بین 48 تا هفتادهزار در نوسان است. حجم زیاد شاهنامه که تقریباْ میان منظومه‌های مهم زبان فارسی کم‌نظیر و شاید بی‌نظیر باشد، سبب شده است که بسیاری از خوانندگان به ویژه در زمانۀ کنونی مجال خواندن آن را از آغاز تا انجام پیدا نکنند. خواندن یک یا چند داستان مجزا از پیکر کلی کتاب هم هر چند سودمند و در حد خود دلپذیر است، هیچ‌گاه نمی‌تواند نمودار کلیت کتاب و نشان‌دهندۀ تمامی وجوه اندیشۀ فردوسی بزرگ باشد. بنابراین از دیرباز توجه پژوهندگان و همۀ شاهنامه‌دوستان به تهیه و تدوین گزیده‌ها و منتخباتی از شاهنامه جلب شده است تا به دلیل کوتاهی فرصت یا بی‌حوصلگی کلی، از فیض آشنایی با کتاب سترگی همچون شاهنامه باز نمانند. انتشارات آستان قدس رضوی برای نخستین بار نسبت به چاپ و انتشار کتاب «چنین گفت دهقان» به گزینش و گزارش استاد محمد جعفر یاحقی اقدام نمود تا به این وسیله خوانش شاهنامه فردوسی نه تنها در مدت زمان کمتری مقدور باشد، بلکه وجود توضیحات برخی از بخش‌های کم اهمیت‌تر به نثر، باعث شده است
هیچ بخشی از نظر خواننده اثر دور نماند. دکتر محمدجعفر یاحقی( ـ۱۳۲۶)، استاد دانشگاه فردوسی مشهد و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. این اثر ارزشمند که خلاصه‌ای از متن کامل شاهنامه و شامل برگزیده ابیاتی از مجموعه داستان‌های شاهنامه از بخش اساطیری و ابتدای آن تا بخش تاریخی و انتهایی آن می‌شود، در حقیقت تجدید نظری در کتاب «بهین‌نامه باستان» از کتاب‌های «به نشر» اثر دیگری از همین مؤلف می‌باشد که با ایجاد تفاوت‌های ساختاری متعدد به رشته تحریر درآمده است.

دکتر محمدجعفر یاحقی در کتاب «چنین گفت دهقان» به کتاب منتخب شاهنامۀ محمدعلی فروغی ـ به ویژه از دیدگاه بخش‌های درخور گزینش ـ نظر داشته است؛ اما بنا بر مقتضیات کار تغییرات لازم حتی در مورد بخش‌های مورد گزینش داده شده است؛ چنان‌که ضبط ابیات متن به کلی بر اساس چاپ دکتر جلال خالقی مطلق تنظیم شده است. بخش‌هایی از شاهنامه که به نظر گردآورنده اهمیت کمتری داشته به نثری فشرده و تقریباً سره، بدون استفاده از واژه‌های بیگانه به بخش‌های منظوم پیوند یافته تا خواننده بتواند کلیت رویدادها و داستان‌های شاهنامه را در حجمی کم در اختیار داشته باشد. در ابتدای کتاب مقدمه‌ای مختصر آورده شده در معرفی فردوسی و شاهنامه که طی آن خواننده به صورت اجمالی، اما کامل با سرگذشت و وقایع اثرگذار این شاعر بلندآوازه ایرانی و همچنین ویژگی‌ها و شاخصه‌های شاهنامه آشنا می‌شود و در انتها نیز توضیح واژه‌ها و تعبیرات دشوار یا اندکی دشوار و همچنین معرفی کوتاه جای‌ها و نام‌ها ذکر شده است. در حاشیه نیز ابیات و واژه‌های مشکل‌تر معنی شده است. برای معنی‌کردن واژه‌ها اولاْ هر واژه یا ترکیب به همان صورتی که در متن به کار رفته، معنا شده است؛ مثلاً اگر فعل بوده به مصدر تبدیل نشده یا اگر کلمه در یک ترکیب به کار رفته به همان صورت ترکیبی معنا شده است.

گزیده کتاب چنین گفت دهقان (کوتاه‌ شده شاهنامه فردوسی)

سال 329 ه/ 940 م برای ایرانیان و فارسی‌زبانان از دو جهت به یادماندنی و مهم است؛ نخست این که رودکی سمرقندی- پدر شعر فارسی- در این سال با زندگی بدرود گفت و دیگر آن‌که حکیم ابوالقایم فردوسی- پدر حماسه‌های ملی و زنده‌کننده زبان و موجودیت و فرهنگ ایرانی- در این سال در روستای باژ (پاژ، فاز، باز) واقع در نزدیکی طابران (ده کیلومتری شمال‌شرقی مشهد کنونی) دیده به جهان گشود. فردوسی از نجیب‌زادگان و ثروتمندان طوس و از میان گروهی موسوم به «دهقانان» برخاسته بود. وقتی می‌گوییم «دهقان» نباید مفهوم امروزین آن به ذهنمان بیاید.در روزگار سامانیان دهقانان از جمله ثروتمندان و اعیان روزگار خود بودند؛ املاک و دارایی‌های نسبتاْ خوبی داشتند و می‌توانستند از درآمد آن، زندگی خوب و نسبتاْ مرفهی برای خود تدارک ببینند و روزگار را به راحتی بگذرانند...