علوم انسانی رایج در برهه‌ زمانی سیطره سکولاریسم پدید آمده و از این جهت از مبانی پیدا و ناپیدای سکولار (هستی‌شناختی، جهان‌شناختی، انسان‌شناختی و...) اثر پذیرفته است. برخی مانند نیچه از این دوران به مرگ خداوند و برخی دیگر مانند سارتر به سکوت خداوند تعبیر کرده‌اند که ‌به‌طور تلویحی به معنای مرگ خداوند است. برخی از اندیشمندان مانند هایدگر با واژگان «تولد دوباره خداوند» بعد از مرگ، آن را مفهوم‌سازی کرده‌اند. بوبر از استعاره «کسوف خداوند» استفاده کرده و بر این باور است که در این دوره زمانی بین ما و خداوند حائلی افتاده است، البته اتفاقی درباره خود خداوند و نقش او رخ نداده است. با گذشت این دوره، بار دیگر نور الهی بر حیات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و علوم تجربی و فلسفه تابیدن خواهد گرفت و حضور خداوند ظاهر می‌شود.

بی‌گمان قرآن به‌عنوان یک منبع غنی، این ظرفیت را دارد که مبانی این علوم را به‌طور جامع و کامل تأمین کند و بار دیگر علوم را تجلی‌گاه انوار الهی نماید.

نویسنده این مطلب را به‌مثابه یک اصل موضوعی در این تحقیق پذیرفته است و تلاش دارد ضمن توضیح مبانی جهان‌شناختی از منظر قرآن به امتداد آن‌ها در علوم انسانی بپردازد.

از نگاه قرآن، جهان از چه مراتبی برخوردار و دارای چه ویژگی‌های کلی است؟ برونداد این نگاه قرانی، در علوم انسانی چیست؟ پاسخ به این پرسش‌ها، می‌تواند ضمن کشف مبانی جهان‌شناختی علوم انسانی اسلامی، امتداد آن را در این‌گونه علوم نشان دهد. بر این اساس، کتاب «مبانی جهان شناختی علوم انسانی اسلامی»، به مراتب جهان و ویژگی‌های کلی آن از دید قرآن (توصیف و توضیح جهان به‌عنوان یک کل) پرداخته می‌شود. این مباحث شامل مباحث خاص حوزه انسان‌شناسی و خداشناسی نمی‌شوند؛ اما شامل ویژگی‌هایی خواهند شد که برای جهان به جهت ارتباط آن با خدا و انسان اثبات می‌شوند.

ویژگی‌های کلی جهان را می‌توان به سه بخش تقسیم کرد که عبارت‌انداز: الف) ویژگی‌های مرتبط با سویه ارتباط جهان با فاعل (مبانی جهان‌شناختی ناظر به ارتباط جهان با خدا)؛ ب) ویژگی‌های مرتبط به صورت یا ماده جهان؛ ج) ویژگی‌های مرتبط با سویه ارتباط جهان با غایت (مبانی جهان‌شناختی ناظر به ارتباط جهان با خدا و انسان).

ثانیاً، در محور دیگر به بروندادها اشاره می‌شود. بروندادها می‌توانند به‌صورت پسینی (نقد و بررسی علوم متداول) یا پیشینی (ارائه علوم مطلوب) باشد. کتاب «مبانی جهان شناختی علوم انسانی اسلامی» در صدد است اصول و ویژگی‌های جهان‌شناختی مطرح شده از سوی قرآن را به مثابه مبنا لحاظ کند و برونداد هر اصل را در علوم انسانی اسلامی نشان دهد.

گزیده کتاب مبانی جهان شناختی علوم انسانی اسلامی

بسامد به معنای تکرار، فراوانی و شمارش دفعه‌های چیزی در مدت معین یا دفعه‌های کاربرد واژه‌ای خاص در یک نوشته است. قرآن از عوالم وجود و ویژگی‌های آن سخن گفته است. در محور اول با طرح عالم غیب و شهادت، معارفی را ارائه کرده است. در بخش اول از عالم خزائن، لوح محفوظ، عالم ملکوت، عالم غیب آسمان‌ها و زمین، سدره‌المنتهی، افق‌اعلی و موجودات این عوالم نام برده است...

آیات فراوانی از قرآن، گوای این مطلب است که فرشتگان، یا لااقل برخی از آنان مجرد و برخوردار از آگاهی، قدرت در انجام کار و قدرت در تمثل و نقش تدبیری در جهان هستند. همچنین حجم زیادی از آیات قرآن به ویژگی‌های جنیان و صفات ابلیس و دیگر شیاطین و انجام کارهایی مانند بنایی، غواصی و غیر آن از سوی آنان برای حضرت سلیمان می‌پردازد که در جای خود به این آیات اشاره می‌شود. در بخش دوم؛ یعنی عالم محسوس و شهادت مانند زمین و آسمان‌ها و فضا و... نیز اطلاعاتی فراوانی در قرآن مطرح شده است. از مهم‌ترین آن‌ها مباحث مربوط به محیط‌زیست است. بنا بر یک گزارش، 198 آیه در قرآن وجود دارد که دربردارنده مضامینی در حوزه محیط‌زیست است، لفظ ارض 444 بار در قرآن آمده است که 98 مورد به مسائل محیط‌زیست مربوط می‌شود...

صفحات کتاب :

345

کنگره :

‏‫‭BP۱۰۳/۶۵‏‫‬‭

دیویی :

‏‫‭۲۹۷/۱۵۸

کتابشناسی ملی :

9116989

شابک :

978-600-108-560-4

سال نشر :

1401