کتاب سبک زندگی کارمندی

معرفی کتاب سبک زندگی کارمندی

کتاب سبک زندگی کارمندی نوشته سیدابراهیم رئوف موسوی است که به موضوع سبک زندگی کارمندی در جامعه امروزی و نیازها و ملزومات آن می پردازد. نویسنده در این کتاب به طرح مسئله و بیان ابعاد اجتماعی سازمانی آن پرداخته است و تلاش نموده کشف کند «اداره» یا «سازمان» با انسان و زندگی انسان چه کرده است. نویسنده می گوید: «وقتی از زندگی کارمندی سخن می گوییم، تنها از زندگی کارمندان سخن نمی گوییم، «کارمندی» وصف زندگی ذیل بوروکراسی است که هم شامل کارمندان می شود و هم دیگران را در بر می گیرد؛ به عبارت دیگر، فقط کارمندان نیستند که زندگی کارمندی دارند، بلکه تقدیر سرتاسر زندگی همگان ذیل حاکمیت سازمان ها رقم می خورد و غیرکارمندان نیز زندگی کارمندی دارند.»

 زندگی کارمندی امروز تنها محدود به شهرها نمی شود چرا که به گفته آنتونی گیدنز، جامعه شناس مشهور، «زندگی شهری امروزی زندگی همهٔ مردم را تحت تأثیر قرار داده و نه فقط زندگی کسانی را که در شهرها زندگی می کنند.»

سازمان، صنعتی شدن و زندگی شهری حلقه های ارتباطی هستند که فراگیری زندگی کارمندی را نشان می دهند. این کتاب از ارتباط سازمان ها و صنعت ذیل عنوان تاریخ ظهور سازمان ها سخن گفته و رابطهٔ مستقیم صنعتی شدن و شهرنشینی را مرور و تحلیل کرده است.

گزیده کتاب سبک زندگی کارمندی

برای درک عمیق سازمان که مقدمه درک زندگی کارمندی است باید به این توجه کرد که سازمان های مدرن بنا به چه ضرورتی به وجود آمدند و چرا تا پیش از آن به وجود نیامده بودند؟ مهم تر از ضرورت، توجه به امکان شکل گیری سازمان است. آیا پدید آمدن سازمان در هر دوره ای از تاریخ ممکن بوده است؟ اگر شکل گیری سازمان در هر دوره ای از تاریخ ممکن نبوده است، چه بنیادها و بنیان ها و تحولاتی وجود و ظهور سازمان های ۲۵۰ سال اخیر را ممکن کرده است؟ در اینجا مقصود از بنیان ها و بنیادها، صرفاً مبانی نظری نیست؛ بلکه نگرش های اساسی، در کنار تحولات عمیق وجود انسان که همگام با تغییر ارزش های اوست، مدنظر است. به این ترتیب سؤال از سازمان و امکان و ضرورت آن ابعادی عمیق تر پیدا می کند:

چه تحولاتی در وجود انسان، شکل گیری سازمان ها را ممکن و ضروری ساخته است؟ پایه های شناختی و اندیشه ای پدید آمدن سازمان ها چه بوده است؟ آیا تحولات دانشی و پدید آمدن نظریه های اجتماعی جدید، بخشی از شرایط امکان ظهور سازمان بوده است؟ آیا پیدایش سازمان ضرورتاً با تحولاتی در ارزش های انسان همراه بوده است؟ ما اجمالاً با تاریخ شکل گیری دوران مدرن آشنا هستیم و دربارهٔ این تحولات مطالبی می دانیم، اما این تاریخ و تحولات اساسی در عمیق ترین لایه های وجودی انسان، با سازمان چه ارتباطی دارد و چگونه می تواند شکل گیری سازمان را ممکن سازد؟

در منابع پژوهشی، تاریخ اولین سازمان ها را با اولین نمونه های زندگی اجتماعی بشر معادل می دانند و ظهور هنر مدیریت را مقارن با شکل گیری نهاد خانواده می شمارند. (رضائیان ۱۳۹۴: ۳۸) تمدن های کهن ایران باستان، چین، هندوستان و یونان قدیم، قلمرو ظهور سازمان ها برای اداره امور کشور، اخذ مالیات و سربازگیری محسوب می شود. (رحمان سرشت ۱۳۷۷: ۱)

کاربرد سازمان در معنای کاملاً موسع، به واسطهٔ ارائهٔ تعاریف بسیار کلی سازمان از یک سو و بی توجهی به تمایزات ماهوی و بنیادین سازمان های مدرن از ساختارهای سابق صورت می گیرد. در خصوص سه واژه «اداره، سازمان و بوروکراسی» می توان گفت که در ادبیات جامعه شناسی «بوروکراسی» و در ادبیات عمومی «اداره» تعابیری برای اشاره به سازمان هستند و اصطلاح سازمان کاربرد اصلی را در علم مدیریت دارد. با این توضیح که «بوروکراسی از آغاز توسط واضعش۶ و دیگران به شیوه ای نکوهیده به کار برده شد» (گیدنز ۱۳۷۸: ۲۹۸) و امروزه نیز در ادبیات عمومی بیشتر بر ابعاد منفی سازمان دلالت دارد.

صرف نظر از تعاریف مختلف سازمان و با علم به اینکه اغلب، عنوان سازمان را برای تشکلات و تشکیلات جمعی متنوع در همهٔ ادوار تاریخ به کار می برند، در موضع تعیین مراد از سازمان، یا تعیین مصداق، یا به تعبیر رایج توضیح کاربرد مدنظر از واژهٔ «سازمان»، «اداره» و «بوروکراسی»، در تحقیق حاضر این سه واژه برای اشاره به مصادیق سازمان پس از انقلاب صنعتی به کار برده می شود. مبنای این کاربرد آن است که «سازمان»، «به شکلی که ما هم اکنون آن ها را می شناسیم، طی قرون هفدهم و هجدهم در اروپا و آمریکا، آن هم طی دورهٔ توسعه اقتصادی و سیاسی و با دوره روشنگری افکار به منصهٔ ظهور رسیدند». (اسکات ۱۳۹۱: ۱۵)