کتاب مفهوم بند در موسیقی کردهای مکریان به مطالعه رپرتوار موسیقی مردم مکری می ‏پردازد. کردهایی که در نواحی جنوب و جنوب غربی دریاچه ی ارومیه ساکنند، با نام کردهای مُکری شناخته می شوند. تجانس ویژگی های فرهنگی در سرزمین مُکریان، آن را به یکی از موزاییک های فرهنگی شاخص در میان کردها تبدیل کرده است. ساختارهای موسیقایی مکریان، دارای ویژگی های شاخص است.

برخی از این ساختارها منحصر به فرد، و برخی در دیگر انواع موسیقی _از جمله در موسیقی دستگاهی ایران، در مجموعه ی آواز بیات کرد_ نمودار شده اند. با این همه، تا کنون مطالعه ی روش مند و تحلیلی بر روی مبانی و ساختارهای بنیادین موسیقایی مکریان صورت نگرفته است. مطالعه ی ساختار موسیقی مکریان، از طرفی موجب گسترش فرهنگ شناسی این ناحیه می گردد و از طرف دیگر، زمینه ی آشنایی و بهرۀ موسیقی ایرانی را از یکی از نزدیک ترین اعضای خانوادۀ خود فراهم می سازد. کتاب مفهوم بند در موسیقی کردهای مکریان به مطالعۀ گونۀ «بند» در رپرتوار موسیقی مردم مکری می پردازد. هدف اصلی، یافتن شاخص های مشترک میان انواع بند به منظور دستیابی به معیارهایی جهت تعریف این گونۀ موسیقایی است؛ در این پژوهش، ابتدا به تدقیق حوزۀ دلالت واژۀ بند با استفاده از بررسی ادبیات رایج میان راویان موسیقی منطقه پرداخته شده است.

سپس، جامعۀ آماری شامل هشت نوع بند با اجرای پنج راوی مورد مطالعۀ تحلیلی قرار گرفت. روش تحلیل با بهره گیری از آوانگاری و نظام تحلیل تدوین شده توسط استاد داریوش طلایی انجام گرفت. نتایج حاصله نشان می دهد 18 شاخص در میان تمام بندهای جامعۀ آماری مشترک است که در بخش نتیجه گیری کتاب مفهوم بند در موسیقی کردهای مکریان، فهرست شده اند.

گزیده کتاب مفهوم بند در موسیقی کردهای مکریان

در تقسیمات رسمی کشوری در سدة حاضر، هیچ‏گاه واحد سیاسی‏ کلانی با نام کردستان مکری یا مکریان تعریف نشده است. در حال حاضر نیز این نام فقط در ترکیب چند دهستان کوچک در شهرستان مهاباد دیده می ‏شود. عدم مرزبندی رسمی و همچنین خلط معیارهای فرهنگی و جغرافیایی سبب شده است که پژوهشگران در تعیین مرزهای جغرافیایی کردستان مکری دچار اختلافات جزئی شوند.

این اختلافات البته بیش‏تر در تعیین مرز شرقی بروز پیدا می ‏کند. نیکیتین (1378: 88) هنگامی که به توضیح کوه‏ های بردسیر می‏ پردازد، این ارتفاعات را «مرز شرقی کردستان مکری» می‏ خواند. از آنجا که شیب شرقی بردسیر «آرام به سمت درة جغتو [یا زرینه ‏رود] می ‏آید» (همان)، بنابراین، می‏ توان با اغماض مرز شرقی مکریان را حتی رودخانة زرینه ‏رود در نظر گرفت. خضری نیز کم و بیش همین محدوده را برای مکریان معرفی می‏ کند؛ محدوده‏ای که دربرگیرندة شهر‏ستان ‏های سردشت، پیرانشهر، و بانه (در حوزة آبریز رودخانة زاب) و شهرستان‏ه ای مهاباد، نقده، اشنویه، بوکان، و سقز (در حوزة آبریز دریاچة ارومیه) است (1379: 5).

از نظر تابانی مکریان تودة مرتفعی است که از شمال با اشنویه و دریاچة ارومیه و مراغه، از جنوب به کردستان سنه (سنندج)، از غرب با عراق، و از شرق با تکاب هم‏ مرز است (1358: 16). او علاوه بر تکاب، تمام گسترة شهرستان‏ های سقز و بانه در استان کردستان را در زمرة جغرافیای مکری محسوب می‏ کند. خضری (1388) در تهیة نقشة سیاسی ـ دموگرافی کردستان مکریان، شهرستان‏ های شاهین ‏دژ و میاندوآب را به گستره‏‏ می ‏افزاید.

صفحات کتاب :

168

کنگره :

M1820‭‏‫‭/ض9م7 1397

دیویی :

789/942

کتابشناسی ملی :

5441776

شابک :

978-600-03-2835-1‬

سال نشر :

1397