کتاب جامعه‌شناسی مد؛ مقدمه‌ای بر مطالعات مُد (فشن) تألیف یونیا کاوامورا با ترجمۀ صدیقه نایفی از سوی انتشارات سروش منتشر و روانه بازار نشر شده است.

کتاب پیش رو به حوزه‌ای جدید از دانش یعنی مدشناسی و یا جامعه‌شناسی مد اختصاص دارد. جامعه‌شناسی به ویژه جامعه‌شناسی فرهنگ و هنر به نسبت بسیاری از علوم دیگر، رشته‌ای جدید در ایران به‌شمار می‌رود که پایه‌های دانش امروزی آن در غرب و آراء نویسندگان و پژوهشگران غربی قرار دارد. در این میان مد نیز که در تقاطع هنر، فرهنگ، اقتصاد و سیاست قرار دارد پدیده‌ای نوظهور در جامعۀ ایران به‌شمار می‌رود که شکل امروزی آن با ظهور نشانه‌هایی از مدرنیسم و پویایی اجتماعی در ارتباط است.

گرچه این پدیده تا پیش از قرن بیستم به دلایل گوناگون از جایگاه و وجاهت لازم برای بررسی‌های علمی نزد پژوهشگران برخوردار نبود، اما از قرن بیستم به این سو و به‌ویژه در سال‌های اخیر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته و بررسی‌هایی تاریخی، فرهنگی، اقتصادی، روان‌شناسانه، جامعه‌شناسانه و… روی آن صورت پذیرفته‌است. می‌توان گفت مطالعات جامعه‌شناختی مرتبط با مقولۀ مد حتی از سایر بررسی‌های جامعه‌شناسی فرهنگ و هنر نیز متأخرتر هستند. اغلب کتاب‌های تخصصی منتشرشده در ایران دربارۀ مقولۀ مد به همین چند سال اخیر باز می‌گردد و در حال حاضر اثری جامع در زمینۀ جامعه‌شناسی مد و معرفی نظام آن شامل تبیین چگونگی کارکرد مد، نقش طراحان، تولیدکنندگان، مهارکنندگان و مصرف‌کنندگان در اختیار علاقه‌مندان و خوانندگان فارسی زبان نیست. همین مسأله و پر کردن بخشی از خلأ موجود در زمینۀ مطالعات جامعه‌شناختی مد، مهم‌ترین انگیزه و دلیل اصلی مترجم برای ترجمۀ اثر پیش رو است.

کتاب جامعه‌شناسی مد، مد را ذیل جامعه‌شناسی فرهنگ تلقی می‌کند و ضمن ارائۀ چکیده‌ای از آراء جامعه‌شناسان کلاسیک، معاصر و نظریه‌های مرتبط با مد، به تشریح چگونگی عملکرد نظام مد در سطوح مختلف می‌پردازد. نویسندۀ کتاب با مرور مباحث، مسائل و دیدگاه‌های کلیدی مطالعات جامعه‌شناسی مد، کاوش کامل در این زمینه ارائه می‌کند. او با آغاز از مبانی و پرداختن به ریشه‌شناسی، خاستگاه، موافقان و مخالفان مد، به تبیین تفاوت میان مد به عنوان مفهومی ذهنی و لباس به عنوان ملموس‌ترین شکل عینیت یافته از این مفهوم می‌پردازد و تصویری نسبتاً جامع از این پدیده به مخاطب ارائه می‌دهد. از این منظر می‌توان این کتاب را راهنمایی برای تحقیقات جامعه‌شناختی و مطالعات مد به شمار آورد که خواندن آن برای علاقه‌مندان و دانشجویان مرتبط با مباحث مد، جامعه‌شناسی، انسان‌شناسی و مطالعات فرهنگی اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد.

نویسندۀ کتاب، یونیا کاوامورا، استاد جامعه‌شناسی مؤسسه فناوری مد در ایالات متحده و صاحب آثاری متعدد در زمینۀ مطالعات مد و مباحث جامعه‌شناختی و فرهنگی مرتبط با آن است.

گزیده کتاب جامعه‌شناسی مد

مدشناسی این اسطوره را که طراح فردی خلاق و نابغه است زیر سؤال می‌برد. مد نه توسط فردی واحد، بلکه توسط همه افراد درگیر در تولید مد ایجاد می‌شود و بنابراین فعالیتی گروهی به شمار می‌رود. علاوه بر این شکل یا شیوه خاصی از لباس پوشیدن تا هنگامی که توسط بخش بزرگی از مردم یک جامعه پذیرفته و استفاده نشود، به معنای مد یا به مدبودن نیست.

سبکی خاص از لباس برای آنکه مد شود باید به طور گسترده منتشر و سپس پذیرفته شود. با این همه شی باید پیش از رسیدن به مرحله مصرف به عنوان مد برچسب‌گذاری شده باشد و به عنوان مد قابل تشخیص باشد. مردم لباس می‌پوشند، اما باور دارند یا می‌خواهند باور کنند که چیزی که می‌پوشند و مصرف می‌کنند مد است، نه لباس. این باور برخاسته از ایده ساخت اجتماعی مد و حاوی معنایی بسیار بیشتر از لباس صرف است.