یکی از اصول موفقیت در هر پروژه نظامی و از چالش‌های مهم جهانی، طی همه اعصار، تغذیه نظامیان می‌باشد. یکی از اولویت‌های مهم تمام کشورهای جهان، تهیه و تدارک جیره‌های غذایی نظامی به‌منظور تأمین نیازمندی‌های تغذیه‌ای نیروها و تدارکات لازم برای حصول به این مهم در مناطق عملیاتی مختلف می‌باشد.

از جنبه‌های مهم سلامت که بر عملکرد جسمی و روحی افراد تأثیر بسیار زیادی دارد، تغذیه صحیح و هدفمند می‌باشد که این موضوع به‌ویژه در مورد نیروهای نظامی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. چراکه تغذیه متناسب با هر نوع عملیات باعث افزایش قوای جسمی و عملکردی افراد در شرایط و موقعیت‌های عملیاتی مختلف شده و با توجه به اهمیت فراوان نیروهای نظامی در حفظ ثبات و پایداری هر کشور، توجه به تغذیه این نیروها بسیار حائز اهمیت می‌باشد. در واقع می‌توان چنین عنوان کرد که بعد از مهمات و تسلیحات نظامی، از عوامل تأثیرگذار دیگر در مأموریت‌های نظامی، داشتن جیره‌های مناسب غذایی می‌باشد؛ جیره‌هایی که علاوه بر تأمین نیازهای فیزیکی و جسمانی، باعث تقویت روحیه و عملکرد افراد نیز می‌شوند. چنانچه با انتخاب نوع خاصی از مواد غذایی می‌توان میزان کارایی و عملکرد افراد را در موقعیت‌های مختلف افزایش داد و این امر مستلزم شناخت نیازمندی‌های تغذیه‌ای افراد در شرایط گوناگون می‌باشد.

بنابراین در تدوین و گردآوری کتاب فناوری تولید جیره‌ها و تغذیه نیروهای نظامی سعی شده است که با بررسی نیازهای تغذیه‌ای نظامیان، جیره‌های مورد نیاز و همچنین تدارکات لازم جهت نیل به این مهم، گامی هرچند ناچیز در این راستا برداشته شود. این کتاب شامل هشت فصل می‌باشد که در فصل اول به کلیات موضوع تغذیه نظامیان، انواع جیره‌ها و همچنین تاریخچه جیره‌ها در جهان و ایران پرداخته شده است. در فصل دوم، طبقه‌بندی انواع مختلف مواد مغذی و ریزمغذی‌ها ذکر شده است. فصل سوم شامل نکاتی مهم و ضروری است که باید در طراحی جیره‌های نظامی مدنظر قرار گرفته و نیازهای تغذیه‌ای افراد در شرایط عملیاتی مختلف بررسی شوند. فصل چهارم به بررسی جیره‌ها و محصولات غذایی افراد نظامی می‌پردازد و در این فصل جیره‌های عملیاتی و منوهای غذایی نظامی چند کشور خارجی به‌عنوان نمونه بررسی شده است. در فصل پنجم، بسته‌بندی مواد غذایی و انواع مختلف آن بیان شده است. در فصل ششم، تجهیزات و لوازم مورد نیاز جهت فرآوری و نگهداری مواد غذایی نظامی توضیح داده شده است. در فصل هفتم، مبانی کنترل کیفیت مواد غذایی گنجانده شده است؛ چراکه رعایت اصول کیفیتی در تولید فرآورده‌ها، به‌ویژه مواد غذایی، یکی از ضروری‌ترین اصول تولید و تضمین‌کننده سلامت مصرف‌کنندگان آن محصول می‌باشد. در فصل نهایی نیز به بررسی تغذیه اسلامی و سنتی پرداخته شده است.

گزیده کتاب فناوری تولید جیره‌ ها و تغذیه نیروهای نظامی

سهمیه غذایی که روزانه، ماهانه یا سالانه در دوره صفوی (۱۱۳۵–۹۰۶) و پس از آن به افراد نظامی یا کارکنان دولتی داده می‌شد، جیره نام داشت. کلمه جیره که به نظر می‌رسد از کلمه عربی «آجری/بجری» به‌معنای برقرار ساختن (مقرری) گرفته شده، به‌صورت مصدر اجرا وارد متون فارسی شده و سپس در دوره صفوی و در تداول عامه به‌صورت جیره تحریف شده است. به‌طور کلی در گذشته، جیره سربازان از املاکی که در اختیار فرماندهان آنان قرار گرفته بود، تهیه می‌شد. این جیره‌ها طبق اسناد رسمی اعطا و در دفاتر مخصوص ثبت می‌گردید. در دوره صفوی، جیره به‌طور عمده شامل مواد غذایی از قبیل نان، گوشت، برنج، ادویه، کره، فلفل، پیاز و نمک بوده که به‌صورت خام یا پخته در اختیار افراد قرار می‌گرفت. واحد پرداخت جیره، قاب (بشقاب یا سینی) بود که مواد غذایی کافی برای شش الی هفت نفر در آن قرار می‌گرفت و به هر فرد به‌تناسب شغل و مقام وی ممکن بود از ۲ تا ۱۴ قاب در روز جیره داده شود. همچنین افراد می‌توانستند به‌جای جیره غذایی، معادل نقدی آن را دریافت کنند. پرداخت جیره، به‌ویژه برای سربازان، در دوره‌های بعد نیز ادامه یافت.