درسهای اسفار (جلد چهارم)
مباحث قوه و فعل
- الکترونیکی
- معرفی کتاب
- مشخصات کتاب
معرفی کتاب درسهای اسفار (جلد چهارم)
درسهای اسفار (دوره شش جلدی)، صورت مکتوب مجموعه درسهای کتاب اسفار ملاصدرا که توسط فیلسوف معاصر، مرتضی مطهری (1298-1358ش)، در سال‌های 1354-1357ش است که برای جمعی از فاضلان حوزه علمیه قم بیان کرده است. استاد شهید در این درس‌ها قسمتی از مبحث «قوه و فعل» کتاب اسفار را تدریس نموده‌اند و علت انتخاب این مبحث، مطرح بودن برخی اندیشه‌های مارکسیستی در ارتباط با مسئله حرکت در آن دوره بوده است. این کتاب از یک سو غنای فلسفه اسلامی را نمایان می کند و از سوی دیگر دقت نظر و تسلط آن استاد شهید را بر مسائل فلسفی آشکار می‌سازد و همانند سایر آثار استاد از بیانی روشن و روان برخوردار است. این مجموعه شامل شش مجلد می‌باشد.
کتاب درسهای اسفار (جلد چهارم) شامل بیست و سه جلسه از درسهای مذکور است که هشت فصل از مبحث قوه و فعل اسفار را در بر می‌گیرد. همچون مباحث قبلی، روش تدریس استاد این گونه بوده است که ابتدا مطلب را با توجه به مسائل مربوط به آن و تطبیق و مقایسه آراء مختلف بیان می‌کرده‌اند و آنگاه متن اسفار را می‌خوانده‌اند و در ضمن متن‌خوانی توضیحات لازم و گاه نکات بدیع و جدیدی را بیان می‌نموده‌اند.
گزیده کتاب درسهای اسفار (جلد چهارم)
مقصود ایشان در اینجا این است که حرکت از معقولات ثانیه فلسفی است؛ یعنی مثل خود «حدوث» یک مفهوم انتزاعی است. اگر از شما بپرسند آیا جمله «قیام زید حادث است» درست است یا نه؟ می‌گویید بله؛ زید قاعد بود بعد قائم شد پس قیام زید حادث است. اگر بپرسند آیا قیام زید که حادث است علت می‌خواهد یا نه؟ می‌گویید بله، علت می‌خواهد؛ هر حادثی علت می‌خواهد و می‌تواند خودش هم به نوبه خودش علت برای چیز دیگر واقع شود. حال اگر از شما بپرسند حدوث قیام زید چطور؟ (قیام زید که حادث شد، یک قیام زید داریم و یک حدوث قیام زید، سؤال این است: حدوث قیام زید آیا حادث است یا قدیم؟) در اینجا نمی‌توانید بگویید حدوث قیام زید قدیم است؛ چون امکان ندارد خود قیام زید در این زمان حادث شده باشد ولی حدوثش در ازل پیدا شده باشد. و اگر هم بگویید حدوث قیام زید حادث است (یعنی این حدوث هم حدوثی دارد)، ما نقل کلام به این حدوث دوم می‌کنیم.در اینجا اولا تسلسل لازم می‌آید، و ثانیا واضح است زید که قائم می‌شود، این‌گونه نیست که دو چیز وجود پیدا کرده باشد: یکی قیام زید و دیگری حدوث قیام زید، که بعد بگوییم حدوثِ حدوث و حدوثِ حدوثِ حدوث و... .
