دیرزمانی است که از تاریخِ بی‌مهری انسان، نسبت به رؤیاها می‌گذرد. بد نیست بدانیم که برخلاف نسیان امروزی آدمی نسبت به خواب‌ها، در گذشته دور، توجه وافری نسبت به این مهم وجود داشت؛ توجهی که از مرز علاقه و عشق گذشته بود و به اعتقاد تبدیل شده بود.

۳۱۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، مردم بین‌النهرین معتقد بودند که در خواب، روح یا بخشی از آن از بدن شخص خارج می‌شود و خدای رؤیاها، رؤیا بیننده را با خود می‌برد. در کتابخانه سلطنتی امپراتوری آشور، تخته‌های سفالی پیدا شده که این عبارات روی آن درج شده است: «خداوند بخشنده و مهربان کنارم باش، ای یار و یاورم به صدایم گوش فرا ده، خدای رؤیاهایم، خدای مهربانم پیام‌های مثبتی برایم (از طریق رؤیاها) بفرست.

با ورق زدن برگ‌های تاریخ می‌توان دید که مردم اقصی نقاط جهان، رؤیاهای خود را «دیدار با خدایان» می‌پنداشتند و همراه دعا و نیایش از خداوند می‌خواستند تا خوابی را برای راهنمایی و هدایت آن‌ها بفرستد. به‌طور مثال، در مصر باستان، مردم اعتقاد داشتند رؤیاها همان الهامات الهی هستند و با خود پیام‌هایی را از جانب خدایان می‌آورند. مصریان به معابد و مکان‌های مقدس نظیر معبد معروف ممفیس سفر می‌کردند و امیدوار بودند که در این معابد، پند و یا شفایی از جانب خدایان خود دریافت کنند. به همین ترتیب، در یونان باستان هم همین نوع اعتقادات را به شکل دیگری می‌بینیم؛ مثلاً افسانه‌های یونانی بیان می‌کنند که هایپنوس (خدای خواب) مردم را با چوب جادو و یا با باد زدن توسط بال‌هایش می‌خواباند و مورفئوس، پسر هایپنوس (خدای رؤیا)، هشدارها و یا پیشگوئی‌ها را برای آن‌هایی که در معابد و زیارتگاه‌ها خوابیده بودند، می‌فرستاد. درمجموع، مردم یونان، روم، مصر و بابل، اعتقادات محکمی به خواب و رؤیا، به‌ویژه در شب‌های جنگ داشتند. آن‌ها بر این باور بودند که خداوند به آن‌ها از طریق رؤیا، راه پیروزی را نشان می‌دهد. البته این نوع اعتقاد و باور نسبت به خواب و رؤیا، فقط در نقاط دورافتاده جهان نبوده است، ما در دربار ایران نیز، افرادی به نام خواب‌گزاران اعظم داشتیم که هیچ نوع تصمیم سلطنتی بدون تعبیر خواب و مشورت آن‌ها انجام نمی‌گرفت. در تاریخ ایران مشاهده می‌کنیم که اهمیت این رؤیاها و تعبیر آن‌ها به جایی می‌رسد که آستیاک، پادشاه ماد به دلیل آنچه در خواب دیده بود، دستور قتل نوه‌ی دختری خود یعنی کوروش کبیر را می‌دهد.

ردپای جنبه‌ی مقدس رؤیاها در بسیاری از اشعار ایران‌زمین نیز به‌وفور مشاهده می‌شود. به‌طور مثال، مولانا بیان کرده که دل عارفان در خواب چون روزنی به‌سوی دنیاهای ناشناخته باز می‌شود تا حقایقی ناشناخته در خواب کشف گردد.

کتابشناسی ملی :

9018667

شابک :

9786222928421

سال نشر :

1401

صفحات کتاب :

503

کنگره :

BF۱۰۸۸

دیویی :

۱۳۵/۳