روسپیگری از قدیمی‌ترین انحرافات اخلاقی و اجتماعی بشر است که در طول تاریخ، اشکال گوناگونی به خود گرفته است. در دوران معاصر، با گسترش فناوری، رسانه‌ها و ارزش‌های مادی‌گرایانه، این پدیده ابعاد تازه‌ای یافته و در بسیاری از جوامع، از جمله ایران، به یکی از چالش‌های اجتماعی تبدیل شده است. از مهم‌ترین عوامل گرایش به روسپیگری می‌توان به فقر، بیکاری، مهاجرت، حاشیه‌نشینی، فروپاشی خانواده، ضعف باورهای مذهبی، مصرف‌گرایی، پایین بودن سطح تحصیلات و مشکلات ازدواج اشاره کرد. این پدیده هم نتیجهٔ ناهنجاری‌های اجتماعی است و هم سبب بروز آسیب‌های تازه‌ای مانند اعتیاد، طلاق، بزهکاری، سقط‌جنین غیرقانونی، بیماری‌های مقاربتی و گسترش فقر فرهنگی می‌شود.

روسپیگری نه‌تنها بر سلامت روانی و اخلاقی جامعه اثر منفی دارد، بلکه با تغییر نگرش مردان به ازدواج و خانواده، به تضعیف بنیان خانواده و کرامت زن منجر می‌شود. زن در چنین شرایطی به کالایی جنسی تبدیل می‌شود و هویت انسانی و اجتماعی او آسیب می‌بیند. در جوامعی که این پدیده رواج می‌یابد، نگاه عمومی به زنان دچار تغییر شده و احساس ناامنی و انزوا در میان زنان افزایش می‌یابد. روسپیگری در ارتباطی مستقیم با سایر آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد، جرم، فقر و خشونت قرار دارد و سلامت اخلاقی و روانی جامعه را تهدید می‌کند.

از منظر جامعه‌شناسی، روسپیگری پدیده‌ای پیچیده و چندلایه است که عوامل روانی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی در آن دخالت دارند. مفهوم «داغ ننگ» نیز نقش مهمی در سرنوشت این زنان دارد؛ زیرا جامعه با قضاوت و طرد آنان، امکان بازگشتشان به زندگی سالم را دشوار می‌کند. در نهایت، روسپیگری یکی از آسیب‌های عمیق اجتماعی است که برای مقابله با آن باید شناخت علمی، آموزش فرهنگی، حمایت اقتصادی و تقویت باورهای اخلاقی و معنوی را هم‌زمان به کار گرفت؛ در غیر این صورت، این ناهنجاری می‌تواند به تدریج قبح خود را از دست داده و به هنجاری خطرناک در جامعه تبدیل شود.

کتاب روسپیگری بیماری یا جرم، اثر امیرسجاد فتوره‌چی؛ در پنج فصل به تحلیل و بررسی روانکاوی روسپیگری در جامعه پرداخته و به عناوین و موضوعاتی نظیر؛ روسپیگری و انحرافات جنسی، آسیب‌شناسی روسپیگری از منظر روانشناسی، روانکاوی روسپیگری، روانکاوی روسپیگری براساس عقده فرشته ـ فاحشه (مدونا) و غیره می‌پردازد.

گزیده کتاب روسپیگری؛ بیماری یا جرم!؟

سلسله مراتب نیازهای طبیعی انسان در 6 طبقه تقسیم‌بندی می‌شود. طبقه نخست شامل نیازهای اولیه زیستی شامل نیاز به آب، غذا، هوا، استراحت است، طبقه دوم مشتمل بر نیازهای درجه دوم زیستی چون نیاز به کنجکاوی، بازی و غریزه جنسی است که این نیازها مرتبط با بقاء نوع انسان است، یعنی اگر این نیازها ارضاء نشوند، فرد زنده می‌ماند، اما نوع بشر تداوم نمی‌یابد. مرتبه سوم، نیاز به امنیت و دوری از خطر است. مرحله چهارم، نیاز به عشق و پیوستگی است (کسی را دوست داشته باشد و او را دوست داشته باشند)، مرحله پنجم، نیاز به احترام و عزت نفس است. شخص با دستاوردهایی که کسب می‌کند مورداحترام دیگران قرار می‌گیرد و متقابلاً در او عزت نفس پدیدار می‌شود و مرحله ششم، نیاز به خودشکوفایی و عینیت بخشیدن به فطرت پاک انسانی است.

نیازهای اول تا چهارم ممکن است فرد مستعد را به برقراری روابط جنسی خارج از چارچوب معین سوق دهد، مثلاً نسبت به جنس مخالف و غریزه جنسی کنجکاو است. گاهی خانواده علی رغم تمایل فرد به ازدواج، به دلایل واهی مخالف ازدواج او با فرد مورد علاقه‌اش است. گاهی فرد به خاطر نیاز به امنیت و ترس از تنهایی، روابط نامطلوب باکسی برقرار می‌کند تا از این طریق احساس امنیت کند.

نیاز بعدی نیاز به عشق و وابستگی است که اگر این نیاز عاطفی در محیط خانواده ارضاء نشود، فرد به صورت منحرفانه به دنبال ارضای آن خارج از خانواده می‌رود که ممکن است منجر به روابط نامشروع جنسی شود. در افراد متقاضی، کنجکاوی و غریزه جنسی (مرتبه دوم نیازها) بیشتر مؤثر است. گاهی اوقات نیازهای بیمارگونه روان‌شناختی ممکن است عامل روسپیگری باشد، مانند تمایل به تحقیر و مجازات خود (خودآزاری و مازوخیسم)، یا نیاز به دگرآزاری (سادیسم) که در برخی از زنان عرضه‌کننده و مردان متقاضی موجود است.