حدیث کعبه و کربلا

معرفی کتاب حدیث کعبه و کربلا

امام حسین(ع)، کربلا، عاشورا و شام، موضوعاتی است که ذهن و قلم بسیاری از نویسندگان و پژوهشگران و شیفتگان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) را در طول تاریخ به خود مشغول کرده و آنان را به تألیف نگاشته‌هایی در این موضوع واداشته است؛ بعضی به نوشتن سیره و سرگذشت زندگی آن حضرت، بعضی دیگر احادیث، گروهی تحلیل و افرادی به سایر تحقیقات و موضوعات وابسته؛ در این میان «حدیث کعبه و کربلا»، عرض ارادتی است به پیشگاه خامس اصحاب کساء، سیّدالشهداء، حضرت اباعبدالله الحسین(ع) به گونه‌ای متفاوت؛ این کتاب شامل معرفی زوایایی از زندگی و ویژگی‌های آن حضرت است در قالبی متفاوت؛ در حقیقت این کتاب، که گزینشی «موضوعی» از کتابی دیگر است، شامل مقایسه مستندی بین مکّه و زیارتگاه‌ها و اعمال و آداب آن، با امام حسین(ع) و شرح حال و رفتار آن حضرت در جریان واقعه عاشورا، و گزیده‌ای از تاریخ شام و تلفیق آن با حوادث پس از عاشوراست.

در این اثر، وجوه تشابه و تفاوتِ کعبه، آداب و مناسک حج، اعمال زائران بیت الله، ضمن بیش از یک صد مقایسه، با شرح حالی از حضرت سیّدالشهداء(ع) و کیفیت شهادت و اتّفاقات پس از شهادت ایشان بیان می‌شود. این مقایسه‏ها بر اساس روایات و مستندات تاریخی و بر اساس ذوق و سلیقه مؤلّف گردآوری شده است. اگرچه مرحوم آیت‌الله حاج شیخ جعفر شوشتری نیز بخشی از کتاب معروف خود، «خصائص الحسینیّة» را به مقایسه مشابهی اختصاص داده است، امّا در اثر حاضر، موارد مقایسه زیادتر با شرح بیشتری بیان شده و به زبان فارسی نوشته شده است. محتوای کتاب «حدیث کعبه و کربلا»، توسط «مولی عبدالجبّار شکوئی» نگاشته شده و به وسیله راقم این سطور گردآوری گردیده است؛ برای توضیح بیشتر باید گفت:

اثر حاضر، شامل دو فصل پایانی کتاب «مصباح الحرمین» است که با موضوعی جدید و به طور مستقل گردآوری و تنظیم شده است. موضوع اصلی کتاب «مصباح الحرمین»، به حج و زیارت اختصاص دارد، مؤلّف «مصباح» پس از اتمام مطالب مورد نظر خود، بخش‌های پایانی را (که تقریباً شامل یک سوم حجم آن کتاب است)، به شام و فلسطین و شرح وقایعی از شام در رابطه با مصائب اهل بیت(ع) در شام، پس از شهادت حضرت سیّدالشهداء(ع) اختصاص داده و اثر خود را با فصل «تطبیق حالات آن حضرت با مکّه» به پایان رسانده است. بنابراین، این امکان وجود داشت که مطالب مربوط به امام حسین(ع) و شام را از آن مجموعه جداسازی کرد و در اثری مستقل گردآوری نمود؛ امری که مدّ نظر گردآورنده این اثر قرار گرفت و بر همین اساس با جداسازی این دو فصل و گردآوری آن، اثری جدید پدید آورد، با این تفاوت که در این اثر، جهت رعایت ترتیب تاریخی مندرجات کتاب، ابتدا بخش مقایسه (که محتوای اصلی اثر حاضر هم به شمار می‌رود) درج گردید و سپس بخش «شام». اثر جدید در هنگام انتشار، نیازمند عنوانی جدید بود؛ به همین منظور گردآورنده با توجّه به محتوای اثر جدید، عنوان «حدیث کعبه و کربلا» را برای آن انتخاب کرد که نشان دهنده و راهنمای محتوای کتاب نیز است.

گزیده کتاب حدیث کعبه و کربلا

در احوالات شام
بدان که لسان‌الشعراء و سلطان‌الحکماء، ابراهیم‌الخاقانی‌الشیروانی، که معاصر مستضیء عباسی است و او را حسان‌العجم لقب کرده‌اند، در وصف و تعریف شام می‌گوید:
جسمی است زمین به هفت اندام
نافش عرب است و پشت او شام
به زین خلفی نزاد ماناک
از پشت فلک مشیمه خاک
آن حرف که انتهای شام است
خود اول مصر از او تمام است
از دفتر شام در اقالیم
مصر است سقط چو حرف تَرخیم
بر مصر نقط نهی مضر است
زیر نقطی هزار سر است
شام است سفرگه ملائک
بیعت گه صادقان سالک
هم مکتب علم انبیا اوست
هم مشرب جان اصفیا اوست.. .